'Wonen in eigen streek' brengt nieuwe mogelijkheden voor huizenjagers uit eigen gemeente

De vastgoedmarkt staat voor een grote verandering in Vlaanderen. Het recent goedgekeurde decreet 'Wonen in eigen streek' (WIES) geeft gemeenten de mogelijkheid om een grotere invloed uit te oefenen op de woningmarkt. Met dit nieuwe systeem kunnen gemeenten kavels of woningen reserveren voor mensen die een sterke band hebben met de gemeente. Hoewel er nog een uitvoeringsbesluit nodig is voordat het volledig van kracht kan worden, belooft het decreet een interessante verschuiving in de vastgoedsector. Het is belangrijk om de essentie van het WIES-systeem te begrijpen en de mogelijke impact op de woningmarkt.

Het essentiële kenmerk van het 'Wonen in eigen streek'-systeem is de mogelijkheid voor gemeenten om een overdrachtsvoorwaarde op te leggen. Dit betekent dat verkopers verplicht kunnen worden om te verkopen aan een WIES-koper. Deze verplichting kan van toepassing zijn bij:

Maar wat verstaan we onder de 'WIES-koper'? Dit is een meerderjarige persoon die aan specifieke voorwaarden voldoet. Ten eerste moet de koper gedurende een periode van ten minste vijf jaar onafgebroken ingeschreven zijn geweest in de bevolkingsregisters, vreemdelingenregister of andere relevante registers van de WIES-gemeente of aangrenzende gemeenten binnen het Vlaams Gewest. Daarnaast mag het inkomen van de koper niet hoger zijn dan een bepaalde grenswaarde, die nog door de Vlaamse regering bepaald zal worden. Tot slot mag de koper geen ander vastgoed in bezit hebben.

Naast de bovengenoemde voorwaarden kan de WIES-gemeente strengere voorwaarden opleggen via een gemeentelijk reglement. Hierbij kan gedacht worden aan aanvullende eisen die gesteld worden aan kandidaat-kopers die onder het systeem van "Wonen in eigen streek" willen kopen.

Een verplichte WIES-overdracht aan een WIES-koper gaat gepaard met een financiële tussenkomst van de gemeente. De gemeente betaalt minimaal 50% van de schattingsprijs van de grondaandelen, die bij het verlijden van de akte deel uitmaken van de aankoopprijs die de WIES-koper betaalt. Bovendien is de WIES-koper verplicht om binnen het jaar in de woning in te trekken (5 jaar in geval van grond) en het aangekochte goed gedurende 20 jaar zelf te bewonen. Het niet voldoen aan deze bewoningsplicht kan leiden tot het terugbetalen van de financiële tussenkomst aan de gemeente.

Naast de versterkte positie van gemeenten in de vastgoedmarkt, verwerft de gemeente ook een recht van voorkoop op de WIES-woning. Het recht van voorkoop geldt echter niet als de WIES-woning of -grond wordt verkocht aan een andere WIES-koper. Verkooptransacties die in strijd zijn met het 'Wonen in eigen streek'-decreet worden als nietig beschouwd en kunnen door belanghebbenden worden aangevochten.

Met het decreet 'Wonen in eigen streek' krijgen gemeenten een grotere invloed op de vastgoedmarkt. Het biedt mogelijkheden om kavels en woningen te reserveren voor mensen met een sterke band met de gemeente. Hoewel er nog enkele stappen nodig zijn voordat het systeem volledig van kracht kan worden, belooft het decreet een interessante verschuiving in de vastgoedsector. Het is afwachten welke gemeenten op de lijst van WIES-gemeenten zullen staan en hoe zij de reglementen zullen opstellen om dit systeem toe te passen. Pas op langere termijn zullen we zien welke impact het decreet zal hebben op de vastgoedmarkt en de lokale gemeenschappen in Vlaanderen.